Tìm hiểu đặc điểm, tác hại và cách phòng trị sâu vẽ bùa trên cam, quýt, chanh để bảo vệ vườn cây và nâng cao năng suất.
1. Sâu Vẽ Bùa Là Gì?
Tên khoa học: Phyllocnistis citrella Stainton
Họ: Gracillariidae – Bộ: Cánh vảy (Lepidoptera)
Sâu vẽ bùa là loài sâu hại phổ biến trên cây có múi như cam, quýt, chanh. Chúng gây ra những đường ngoằn ngoèo trên lá non, làm lá quăn queo và giảm khả năng quang hợp, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của cây.
2. Phân Bố và Ký Chủ
Sâu vẽ bùa xuất hiện rộng rãi ở các nước trồng cây có múi như Ấn Độ, Nepal, Nhật Bản, Pakistan, Philippines, Trung Quốc, Việt Nam và miền Bắc châu Úc.
Chúng gây hại chủ yếu trên cây cam, quýt, chanh, mức độ thiệt hại tùy thuộc giống cây.
3. Đặc Điểm Hình Thái và Sinh Học
-
Bướm trưởng thành: Rất nhỏ (dài ~2 mm, sải cánh 4–5 mm), màu vàng nhạt ánh bạc. Cánh trước hình lá liễu, có hai vân đen từ gốc đến giữa cánh và một vân xiên hình chữ Y ở 1/3 đầu cánh.
-
Trứng: Hình bầu dục dẹp, rất nhỏ (0,20–0,30 mm), mới đẻ màu trong suốt, sắp nở màu trắng đục hơi vàng.
-
Sâu non: Mới nở dài ~0,5 mm, màu xanh nhạt gần trong suốt; sâu lớn dài ~4 mm, màu vàng xanh. Sâu có 4 tuổi, sống bên trong lớp biểu bì lá, tạo đường đục đặc trưng.
-
Nhộng: Dài 2–3 mm, màu vàng nhạt, sau chuyển vàng nâu, thường nằm trong tổ kén ở rìa hoặc giữa phiến lá.
4. Tập Quán Sinh Sống và Cách Gây Hại
-
Bướm hoạt động về đêm, đẻ trứng nhiều nhất từ 19h–21h.
-
Trứng thường đẻ ở mặt dưới lá non, gần gân chính.
-
Sâu non đục dưới biểu bì lá, tạo đường ngoằn ngoèo chứa phân màu xanh vàng hoặc nâu sẫm.
-
Lá bị hại sẽ quăn, giảm quang hợp, chồi non ngừng phát triển.
-
Vết đục tạo điều kiện cho vi khuẩn Xanthomonas campestris pv. citri gây bệnh loét.
5. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Mật Số
-
Thức ăn: Cây có lá mềm, ít túi tinh dầu dễ bị hại hơn.
-
Thời tiết: Nóng, khô làm chồi non mất nước, sâu gây hại mạnh; mưa lớn làm rách đường đục, sâu chết nhiều.
-
Thiên địch: Ong ký sinh thuộc họ Encyrtidae, Eulopidae có thể tiêu diệt tới 70% sâu non và nhộng.
6. Biện Pháp Phòng Trị
-
Theo dõi và phòng trừ vào giai đoạn cây ra lá non (đầu mùa mưa hoặc sau khi bón phân, tưới nước).
-
Phun thuốc khi mới phát hiện triệu chứng, ưu tiên thuốc trừ sâu dạng nhũ dầu có tính thấm sâu.
-
Lặp lại sau 7–10 ngày nếu tỷ lệ lá bị hại còn cao.
-
Bảo vệ và phát triển quần thể thiên địch để kiểm soát sâu tự nhiên.
7. Kết Luận
Sâu vẽ bùa là dịch hại nguy hiểm trên cây có múi, đặc biệt ở giai đoạn cây non. Việc quản lý dịch hại cần kết hợp biện pháp canh tác, sinh học và hóa học để bảo vệ năng suất và chất lượng trái.
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY CỔ PHẦN BMFE – Chất lượng luôn tiên phong
Hotline: 0985 294 911
Website: www.bmfecorp.com
Fanpage: Bảo Minh FE
YouTube/TikTok: BMFE CORP
